Solidarność Wielkopolska - Inspekcja na tropie umów śmieciowych
Inspekcja na tropie umów śmieciowych
Poniedziałek 13 maja 2013

Blisko 460 tys. osób zatrudnionych w firmach skontrolowanych w całym kraju przez inspekcję pracy pracowało w ubiegłym roku na umowach śmieciowych. Pracodawcy sytuację tę tłumaczą kryzysem i wysokimi kosztami pracowniczymi.
W 2012 r. tzw. umowami śmieciowymi było objętych 12,6 proc. osób pracujących w firmach skontrolowanych przez Państwową Inspekcję Pracy (PIP). Z roku na rok sytuacja zatrudnionych jest coraz gorsza. W 2011 r. odsetek ten wynosił 10,7 proc., w 2010 r. - 10,9 proc., a w 2009 r. - 9,5 proc.

W ubiegłym roku zakwestionowano ponad 16 proc. z ponad 37 tys. zbadanych umów cywilnoprawnych. Inspektorzy pracy stwierdzili, że warunki zatrudnienia w rzeczywistości odpowiadały stosunkowi pracy. W porównaniu z 2011 r. liczba nieprawidłowych umów wzrosła o 36 proc., a 2010 r. - o 56 proc.

Śmieciowo i na czarno
Nadal zdarzają się też przypadki świadczenia pracy bez wymaganych umów.  - W 2012 r.  inspektorzy pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w Poznaniu przeprowadzili na terenie Wielkopolski w zakresie legalności zatrudnienia ponad 2300  kontroli pracodawców zatrudniających łącznie ponad 17 tys. pracowników - mówi Jacek Strzyżewski z Okręgowego Inspektoratu Pracy w Poznaniu. - Brak umów o pracę inspektorzy pracy stwierdzili w 775 przypadkach, a 374 umowy cywilnoprawne były niezgodne z charakterem wykonywanej pracy, co oznacza, że ponad 12 proc. skontrolowanych umów cywilnoprawnych zawierało znamiona stosunku pracy. Ponadto inspektorzy pracy stwierdzili  627 przypadków nielegalnego zatrudnienia.

Dalsze kontrole
Praca na umowach śmieciowych będzie nadal w centrum uwagi inspekcji pracy. W planie pracy PIP na lata 2013-15 przewiduje się dalsze kontrole takiego zatrudnienia pod kątem oceny, czy nie ma ono charakteru stosunku pracy, co według danych PIP staje się coraz częstsze. Prowadzone będą zarówno kontrole planowe w wytypowanych zakładach różnych branż, jak i kontrole związane z badaniem zgłaszanych do inspekcji skarg. Weryfikacji zostaną też poddane umowy terminowe.
- O ile w zakresie umów o pracę zawartych na czas określony spełniających wymogi określone w Kodeksie pracy PIP nie ma uprawnień do ich kwestionowania, o tyle w zakresie umów cywilnoprawnych zawieranych w celu obejścia obowiązujących przepisów prawa pracy w 2013 r. będziemy nadal kontynuowali działania kontrolne zmierzające do zwalczania przypadków nieprawidłowości w tym zakresie - tłumaczy Jacek Strzyżewski.
Inspekcja będzie kontrolowała wytypowane przez siebie podmioty, podejmując jednocześnie interwencje wynikające ze skarg do PIP na zatrudnienie pracowników (i ich zwalnianie) na umowy na okres próbny, na czas określony (w tym na zastępstwo) i na czas wykonania określonej pracy.

Świadomy pracownik
PIP szykuje też kampanię promocyjną „Zanim podejmiesz pracę”. Skierowana jest do pracowników, w tym osób wkraczających w etap aktywności zawodowej. Inspekcja chce w ten sposób zwrócić uwagę na przestrzeganie prawa pracy przy zatrudnianiu, ze szczególnym uwzględnieniem umów cywilnoprawnych i terminowych.
- Kampania prowadzona jest przez cały rok, lecz jej medialna odsłona przewidziana jest na czerwiec - dodaje rzecznik OIP. - Przygotowywane są materiały informacyjne, ulotki, broszury, które będą ogólnie dostępne, również na stronie internetowej PIP.

Anna Dolska