„Pakiet na rzecz młodych” obejmuje pięć punktów: nowelizację ustawy o praktykach absolwenckich, zmianę wyłączenia opłacania składek na ubez-pieczenie społeczne dla studentów do 26 roku życia, rozwijanie mentoringu, ułatwianie dostępu do podnoszenia kwalifikacji pracowników, a także możliwość wykonywania opieki nad starszymi rodzicami.

„Solidarność”, opracowując ten dokument, proponuje przeprowadzenie dyskusji z przedstawicielami rządu, a dokładnie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, a także z organizacjami pracodawców. Chodzi o wspólne wypracowanie takich rozwiązań, które uczyniłyby rynek pracy bardziej przyjazny młodym osobom. Chodzi między innymi o to, aby miały możliwość łączenia życia zawodowego i prywatnego, by pracodawca wyciągał wnioski z faktu starzenia się społeczeństwa, aby w przyszłości młodzi mieli godne świadczenia emerytalne.

Praktyki studenckie

Zdaniem „Solidarności” konieczna jest zmiana ustawy (z dnia 17 lipca 2009 r.) o praktykach absolwenckich. Praktyki te winny być płatne. Młody człowiek winien mieć możliwość korzystania z urlopu, uprawnień związanych z rodzicielstwem, powinno mu przysługiwać prawo do badań lekarskich, ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego. Obecnie praktykant może wykonywać pracę w jej pełnym wymiarze czasu, nawet do 48 godzin tygodniowo, także w dni wolne i święta, ale jest ona najczęściej bezpłatna i nie podlega kontroli Państwowej Inspekcji Pracy. Wielu pracodawców korzysta więc z pracy praktykantów, aby obniżyć koszty w przedsiębiorstwie.

– Mamy bardzo normalne oczekiwania w stosunku do pracodawcy. Chcemy standardowej umowy o pracę, zatrudnienia na pełny etat, przewidywalności wypłacanej pensji. To nie są wygórowane żądania - mówi Mateusz Szymański, pełnomocnik ds. młodych Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”.

Wprowadzenie zmian proponowanych przez Związek wiąże się nie tylko z wypłacaniem wynagrodzenia, ale i opłacaniem składek. Obecnie student poniżej 26 roku życia, nawet jeśli otrzymuje wynagrodzenie, jest wyłączony z opłat składkowych. Na dodatek osoby te nie mają możliwości dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego czy wypadkowego. W związku z tym taki praktykant nie ma prawa do żadnych świadczeń, również tych związanych na przykład z wypadkiem przy pracy. Nie ma też możliwości uzyskania zasiłku macierzyńskiego, chorobowego czy rehabilitacyjnego. Wielu praktykantów zatrudnia się na umowę zlecenie zamiast na umowę o pracę, co wiąże się z nieopłacaniem składek emerytalnych. Dlatego „Solidarność” uważa, że należy tworzyć takie warunki pracy młodym osobom, które w przyszłości zapewnią im godne świadczenie emerytalne i ochronę socjalną.

- „Pakiet na rzecz młodych” to propozycje małych kroczków. To nie są wielkie reformy. Chodzi o poprawę rynku pracy pracowników. W przypadku praktyk absolwenckich obowiązująca ustawa niczego nie gwarantuje. Zdarza się, że jedną piątą kadry pracowniczej w zakładzie stanowią praktykanci. W ten sposób pracodawca obniża swoje koszty. Pole manewru dla związków zawodowych jest ograniczone. Gdyby w takim zakładzie istniał zakładowy układ zbiorowy pracy, sytuacja młodych pracowników byłaby inna – podkreśla Mateusz Szymański.

Mentoring i edukacja

Kolejną sprawą jest mentoring, który w opinii „Solidarności” może skutecznie zmniejszyć skalę nieporozumień międzypokoleniowych, przyczynić się do rozwoju przedsiębiorstwa, a jednocześnie aktywizować osoby, które nie odnajdują się w realiach współczesnego rynku pracy. Ważna jest również edukacja pracowników, promowanie uczenia się przez całe życie. „Solidarność” proponuje wprowadzenie obligatoryjnego urlopu szkoleniowego dla pracownika.

Opieka nad rodzicami

Zauważa też, że coraz większym wyzwaniem w Polsce jest starzenie się społeczeństwa. Jednak opieka nad rodzicami czy dziadkami może utrudniać młodemu człowiekowi funkcjonowanie na rynku pracy, a czasem nawet oznacza rezygnację z dalszej kariery zawodowej. Rozwiązaniem byłoby wprowadzenie zapisów podobnych do tych dotyczących opieki nad dzieckiem do 14 roku życia. Chodzi tu o rodziców, którzy ukończyli 70 rok życia. Pracownikowi przysługiwałoby zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin lub 2 dni z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Podobnie, jak w przypadku opieki nad dzieckiem, powinna istnieć możliwość korzystania ze zwolnienia „na godziny”.

- Pakiet wzbudza sporo emocji. Najmniej wątpliwości zarówno ze strony młodych ludzi, jak i pracodawców wzbudza mentoring. W tej kwestii dużą rolę ma do odegrania państwo, które dysponuje środkami Funduszu Pracy. Strona rządowa na ubiegłorocznym Forum Młodych w kwietniu dość pozytywnie się do tego odniosła. W Polsce mamy problem z niskim zatrudnieniem osób starszych. Mentoring może sprzyjać temu, że osoby starsze będą pozostawały na rynku pracy i jednocześnie będą czuły, że są potrzebne – wyjaśnia Mateusz Szymański. Podobnie jest z kwestią podnoszenia kwalifikacji. W tej sprawie nie ma kontrowersji. Jednak, jak podkreśla Szymański, rodzi się pytanie: kto ma ponosić odpowiedzialność za szkolenie, za edukację pracowników?

Zdaniem Mateusza Szymańskiego młodzi ludzie nie wykorzystują potencjału, który jest w życiu związkowym. Dlatego praca nad pakietem jest świetną formą edukowania młodych członków Związku. To w ich interesie jest, aby Związek w przyszłości sprawnie funkcjonował. Młodzi powinni być aktywni w dialogu społecznym, powinni odnosić się do ustaw, które ich bezpośrednio dotyczą.

Maria Giedz

Źródło: Magazyn „Solidarności” Region Gdańsk, nr 2/2019